พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จ
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

(อนุสาวรีย์ ร.4)

ที่ตั้ง :
ตั้งอยู่บริเวณด้านหน้าพระราชวังสราญรมย์ ถนนสนามไชย ตรงข้ามพระบรมมหาราชวังด้านทิศตะวันออก เขตพระนคร กรุงเทพฯ

อายุสมัย :
รัชกาลที่ 9 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ (สร้าง พ.ศ. 2547)

ประเภทโบราณสถาน :
อนุสาวรีย์ ยังไม่ขึ้นทะเบียนโบราณสถาน

ประวัติและความเป็นมา

อร่าม สวัสดิวิชัย ผู้ช่วยเลขานุการ มูลนิธิเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กล่าวว่า ราชสกุลที่สืบเชื้อสายมาจากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 หรือที่เรียกว่าสาย 4 นำโดยท่านผู้หญิงบุตรี วีระไวทยะ ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 จัดสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวขึ้น เพื่อเฉลิมพระเกียรติและรำลึกถึงพระมากรุณาธิคุณและพระราชกรณียกิจเนื่องในโอกาสมหามงคลที่วันพระบรมราชสมภพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวครบ 200 ปี วันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2547 ซึ่งการดำเนินการสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ฯ และลานรัชกาลที่ 4 นั้น ได้รับความร่วมมือจากกรมศิลปากรและหน่วยงานต่างๆ เริ่มสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2550

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ไปทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อในวันอังคารที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2557

อนึ่ง การที่สร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ที่หน้าพระราชวังสราญรมย์ หรือกระทรวงการต่างประเทศเก่า เนื่องด้วยวังสราญรมย์สร้างขึ้นตามพระราชดำริของรัชกาลที่ 4 ที่สร้างเพื่อเป็นที่ประทับ หลังจากสละราชสมบัติให้พระราชโอรสองค์ใหญ่ที่บรรลุนิติภาวะขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์แทน แต่พระองค์มาด่วนสวรรคต เมื่อปี พ.ศ. 2411 ก่อนที่วังจะสร้างเสร็จ